Feedback van tolkgebruikers

Het kan best pittig zijn om terug te horen van tolkgebruikers dat je niet goed (genoeg) hebt getolkt naar het Nederlands. Vage feedback of gebrek aan backchanneling wordt als nog vervelender ervaren. Hoe kan je hier als tolk goed mee omgaan?

Besef: tolken is samenwerken

Tolken en studenten signaleren twee soorten tolkgebruikers:

  1. De samenwerkende gebruiker – Deze groep kiest bewust een tolk, stuurt vooraf voorbereiding, maakt afspraken over gebaren en geeft regelmatig feedback.
  2. De afwachtende gebruiker – Deze groep verwacht dat de tolk hen moeiteloos kan volgen, zonder verdere afstemming. Zij geven geen (constructieve) feedback.

Tolken voelen zich vrijer om aan te geven wat ze nodig hebben en leveren beter werk wanneer er sprake is van samenwerking. Daarentegen blijven tolken en studenten die alles zelf willen oplossen vaker onzeker en zoeken minder afstemming met de tolkgebruiker.

Goed tolken is teamwork. Het ligt dus niet alleen aan jou.

De tolk kan vooraf bij me aangeven als die bepaalde dingen spannend vindt. Dan kunnen we vooraf even oefenen met afzien en vertalen. Of ik kan mijzelf opnemen en dat opsturen. Samen afstemmen daarin is belangrijk.

Het is lastig als mensen totaal geen rekening met je houden en je zien als vertaalmachine. Je hoeft dan maar een keer te onderbreken en je hebt al afgedaan. Als je hun niet kan volgen, zeggen ze dat jij als tolk fout bent. Je krijgt geen voorbereidingstijd maar moet gelijk beginnen als je ergens binnenkomt. Dat is een bepaald slag.

Als ik zelf een praatje houd, gebruik ik PowerPoint met tekst. En ik zorg altijd dat ik informatie vooraf geef aan de tolk. Dat vind ik heel belangrijk. Namen zijn ook best lastig, dat snap ik. Bij vergaderingen als er een naam langskomt, vingerspel ik die en check het mondbeeld van de tolk en als ik zie dat die het heeft, gebaar ik verder. En voor het werk zorg ik dat het een tolk is die de werksituatie goed kent, weet wat mijn functie inhoudt, wat voor taal ik gebruik. Dan weet ik zeker dat de zinnen ook van hoog niveau zijn en dat het past bij mij.

Neem het niet persoonlijk

  1. Besluit de feedback te zien als opbouwend bedoeld, ongeacht hoe die wordt gegeven.
  2. Helpende gedachten zijn: “Wat kan ik hieruit halen?” en “De volgende keer ga ik…”

Kijk dus wat je ervan kan leren.

Ik heb wel eens gehad dat ik specifieke feedback gaf dat iemand NmG en NGT door elkaar gebruikte en dat het daarom lastig te volgen was voor mij. En ik gaf de tip om de livestream terug te kijken. Ik bedoel dat helemaal niet om de ander af te branden maar om van te leren. Toen is diegene nooit meer komen tolken voor mij, terwijl ik wel dezelfde opdracht had geplaatst. Dus ik denk dat diegene erdoor geraakt was.

Natuurlijk is niet alle feedback even fijn om te ontvangen, maar het is bij mij echt niet zo dat ik iemand afschrijf omdat één opdracht slecht gaat. Het kan ook feedback zijn gericht op wat er goed of beter gaat dan voorheen.

Kweek een olifantenhuidje

Want mijn geliefde oom, die geeft ongevraagd en volledig tactloos feedback, is er soms gewoon een lul in, sorry. Afhankelijk van in welke emotionele staat je dan zo'n tolksituatie ingaat, kan dat je onzeker maken. Een dove kan bijvoorbeeld zeggen: "Wat heb je nou weer aan vandaag? Dat kan je toch niet aan bij een tolkopdracht?" Het eerste wat ik vaak zeg over doven: Ze zijn tactloos; je moet gewoon een dikke huid hebben. Want ze bedoelen het 9 van de 10 keer goed.

Laat je niet ontmoedigen door de manier van feedback geven van mensen, hoor. Pas als je 10 keer hetzelfde hoort en het wordt maar niet beter, dan moet je gaan nadenken.

Ik vraag wel eens achteraf naar feedback, maar je krijgt altijd: "Ja, was wel goed, prima". Daar heb je niks aan eigenlijk. Als het voor mijn gevoel flut ging, dan zit ik in de auto terug en denk: 'Meent hij dit nou echt?' Óf ik heb me er goed doorheen gebluft en je hebt het echt niet gemerkt, óf je zegt dit gewoon en denkt: 'doeg, ik zie jou toch nooit meer'. Dan ga ik mijzelf naar beneden halen, want ik zie van alles wat beter had gekund.

Niet iedereen is even goed in feedback geven. Studenten niet maar ook dove tolkgebruikers niet. Een tolkgebruiker wil soms ook gewoon naar huis. Het is ook niet niks om altijd die communicatie via een tolk te hebben en overal tolken mee naartoe te nemen en veel regelen. Als je dan tevreden was of misschien niet, kan je ook denken: het is wel best.

Feedback geven is een kunst

Zelfs voor ervaren tolkgebruikers kan het een uitdaging zijn. Misschien heeft de tolkgebruiker even tijd nodig om te achterhalen wat precies beter kan. Welke concrete voorbeelden kan deze geven? Wanneer is het juiste moment? En hoe formuleer je het zo dat de tolk zich niet aangevallen voelt, maar juist gemotiveerd blijft om te blijven tolken?

Het valt me op dat de feedbackgeletterdheid bij tolkgebruikers niet sterk aanwezig is. Ik hoor vaak van tolken dat ze erg blij zijn dat ik uitgebreid feedback geef. Dat krijgen ze normaal blijkbaar niet, ze krijgen dan alleen iets terug van 'goede mimiek' of 'ja, was duidelijk'. Terwijl je ruimtegebruik hebt, hoe je verbanden legt, rolnemen, classifiers, er is zoveel meer. Dus ik denk dat tolkgebruikers dat ook moeten leren.

Ga het aan

  1. Verwijs naar de webpagina van het RTGS met voorbeeldfilmpjes in NGT over feedback geven.

  2. Laat duidelijk weten dat je openstaat voor feedback, ook als die minder prettig is om te horen.

  3. Vraag gericht naar feedback. In plaats van “Hoe vond je het gaan?”, focus op een specifiek onderdeel waar je moeite mee had of juist trots op bent.

  4. Koppel ook terug naar de tolkgebruiker. Leg bijvoorbeeld uit dat je vaker moest onderbreken omdat je vooraf geen agenda had en daardoor meer tijd nodig had om de termen eigen te maken.

Als je vaker voor dezelfde tolkgebruiker bezig bent, kan je het gesprek erover aangaan. "Je reactie laat zien dat je het vervelend vind. Is dat echt zo of kijk je altijd zo?" Dat je het niet uit de weg gaat.

Ik ga er ook vanuit dat de tolk feedback geeft aan mij. Zodat ik met de tolk rekening kan houden. Het gaat twee kanten op. Logisch toch?

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Skip to content